روش ساخت از بالا به پایین یا تاپ داون: گودبرداری یکی از اقدامات اساسی و بسیار مهم در ساخت ساختمان‌ها می‌باشد که به رعایت اصول ایمنی مختلفی احتیاج دارد. برای پایدارسازی گود‌ها از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند که یکی از این روش‌ها تاپ‌دان می‌باشد. از آن جایی که معمولاً در پایدارسازی گود‌ها از روش پایین به بالا استفاده کرده‌اند، شاید روش تاپ داون کمی عجیب به نظر برسد. این روش که به روش بالا به پایین هم معروف است، در حقیقت یک روش خاکبرداری معکوس برای ساخت ساختمان‌ها به حساب می‌آید. برای شناخت این روش و نحوه اجرای آن می‌توانید تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
تاپ داون چیست؟
تاپ داون (Top-Down Construction) یکی از روش‌های بسیار مدرن و متفاوت ساخت سازه می‌باشد. در ساخت همه سازه‌ها به گودبرداری نیاز داریم که یکی از بهترین روش‌ها برای انجام این کار، همین روش می‌باشد. در این روش کار را از تراز میانی آغاز می‌کنند و و سپس طبقات منفی ایجاد می‌شوند تا در انتها به فونداسیون سازه برسیم. یکی از نکات جالب این روش، آن است که می‌توان طبقات بالای همکف را هم زمان با طبقات زیر همکف اجرا کرد و این امر سبب افزایش سرعت اجرای سازه خواهد شد.
معمولاً این روش را برای ساخت ساختمان‌هایی به کار می‌روند که بسیار بزرگ باشند و از هر چهار طرف به پایدارسازی نیاز داشته باشند. معمولاً در ساخت ساختمان‌ها ابتدا فونداسیون را اجرا کرده و سپس به ساخت ساختمان می‌پردازند، این در حالی است که در این روش فونداسیون آخرین مرحله اجرا می‌باشد.
اجرای تاپ داون با سپنتا
هلدینگ ساختمانی سپنتا یکی از شرکت‌های برتر در سطح کشور می‌باشد که در زمینه اجرای انواع کار‌های ساختمانی فعالیت دارد. این مجموعه با استفاده از برترین نیرو‌ها در خدمت شماست تا به روش تاپ داون به ساخت آپارتمان و سازه‌های مختلف بپردازد. اگر بخواهید با بهترین روش‌های ممکن و در کوتاه‌ترین زمان ممکن گودبرداری را انجام داده و به ساخت سازه مشغول شوید، کمک گرفتن از این شرکت می‌تواند گزینه بسیار مناسبی باشد. از دیگر مزیت‌های استفاده از این هلدینگ این است که در مقابل خدمات متنوع و بی‌نظیری که ارائه می‌دهد، هزینه‌های بسیار کمی دریافت می‌کند.
هلدینگ ساختمانی سپنتا با اجرای تاپ داون برای پروژه های شما همراهتان است.
فیلم اجرای روش تاپ دان
مزایا و معایب روش تاپ دان
روش تاپ داون نیز مانند دیگر روش‌های اجرای سازه و گودبرداری دارای مزایا و معایب گوناگونی می‌باشد که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر می‌باشند:
مزایای اجرای روش تاپ داون
- کاهش هزینه‌ها
- استحکام بنا
- سرعت بسیار بالا در اجرا
- ایجاد فضای کاری بیش‌تر
- ایمنی بیش‌تر به دلیل حضور دال‌های کف
- عدم نیاز به اخذ رضایت از همسایه‌ها
- عدم تأثیر شرایط جوی بر اجرای پروژه
معایب اجرای روش تاپ داون
- با توجه به اجرای پی‌های عمیق، هزینه‌ها بالا می‌رود.
- اگر مدت زمان ساخت سازه افزایش یابد، احتمال نشست زمین و خزش خاک نیز بالا می‌رود.
- نیاز به سیستم روشنایی و تهویه هوای مناسب
- نیاز به نیرو‌های بسیار مجرب و تخصصی
- سختی کار بالا
- دسترسی به گود فقط از طریق بازشو‌ها
تاپ دان فلزی چیست؟
یکی از انواع تاپ داون‌ها نمونه‌های فلزی آن‌ها می‌باشد. در این روش گودبرداری و ساخت سازه‌ها، اتصالات تیر و ستون‌ها به صورت فلنجی و یا جوشی انجام می‌شود. علاوه بر آن نیازی به کوپلینگ ندارد. برای تأمین طول گیرداری ستون نیازی به تجهیزات اضافی نداریم و تنها با نصب برشگیر‌هایی در انتهای ستون‌ها، این طول‌ها تأمین می‌شوند. این برشگیر‌ها را معمولاً با استفاده از پروفیل ناودانی تولید می‌کنند و سبب یکپارچه شدن دیوار و ستون‌های اطراف می‌شوند.
مراحل اجرای تونل و مترو به روش تاپ دان
روش اجرای بالا به پایین فقط مخصوص ساخت ساختمان‌ها نمی‌باشد و با استفاده از این روش می‌توان انواع تونل و سازه‌های زیرزمینی مانند‌ایستگاه‌های مترو را ساخت. برای این کار ابتدا دور تا دور محیط مورد نظر را با استفاده از دیوار دیافراگمی مقاوم می‌کنند. دستگاه حفاری به ایجاد پنل‌ها در فاصله‌های مشخصی از یکدیگر کرده و سپس آرماتور‌ها را درون آن قرار می‌دهند. پس از آن کل فضای خالی درون پنل‌ها را با استفاده از بتن‌ریزی پر کرده و مقاوم‌سازی می‌کنند. پس از اتمام این کار فرآیند اجرای سقف دال تونل آغاز شده و از محدوده زیر دال اقدامات لازم برای خاکبرداری اجرا می‌گردد.
با حمل مصالح از درون گود، شرایط برای اجرای اعضای افقی فراهم شده و شمع‌ها را از این طریق به یکدیگر متصل می‌کنند. پس از اتمام این مرحله، دال بتنی کف را ایجاد کرده و سپس اعضای افقی سیستم مهار متقابل را بر می‌دارند. این روند برای همه ساز‌های زیرزمینی قابل اجرا می‌باشد.
مراحل اجرای تاپ دان در اسکلت بتنی
روش تاپ داون نیز مانند بقیه روش‌های گودبرداری دارای مراحل مختلفی می‌باشد که هر یک از مراحل را باید با رعایت تمام استاندارد‌ها انجام داد. مهم‌ترین نمونه از این مراحل به شرح زیر می‌باشند:
1) حفر چاهک
در این روش چاهک‌ها با هدف اجرای شمع حفر می‌شوند. شمع‌ها در حقیقت بار‌های وارد شده را به زمین منتقل می‌کنند و برای پایداری باید آن‌ها را درون چاهک‌هایی قرار داد. این چاله‌ها را به دو روش دستی و یا با استفاده از ماشین آلات ایجاد می‌کنند. حفر چاهک در روش دستی مخصوص خاک‌هایی با مقدار چسبندگی می‌باشد اما اگر با استفاده از ماشین آلات این کار را انجام دهید، نیازی به این خصوصیات نمی‌باشد.
و بر روی همه خاک‌ها قابل اجرا می‌باشد. قطر این چاله‌ها حداقل ۸۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر در نظر می‌گیرند و عمق آن‌ها را با توجه به طول شمع‌ها تعیین می‌کنند. پس از ایجاد چاله، آرماتور‌ها را درون آن‌ها فرو می‌برند و در مکان مناسبی جای می‌دهند.
2) اجرای دال کف
یکی دیگر از مراحل در اجرای روش تاپ داون مرحله اجرای دال کف می‌باشد. در این مرحله ابتدا دو تا سه متر از گودبرداری انجام می‌شود و تیر‌ها و دال کف جای‌گذاری می‌شوند. برای اجرای این کار باید ماشین آلات را در عمق سه متری منتقل کرده و سپس دال کف را اجرا کرد. این دال‌ها یک سازه دائمی می‌باشند که به پایدارسازی خاک کمک می‌کند. این دال‌ها جایگزین مناسبی برای قید‌های فشاری در حفاری مهاربندی شده می‌باشند.
3) آرماتوربندی دیوار حائل طبقه منفی یک و تیر پایین دیوار
در این مرحله آماتوربندی دیوار حائل همزمان با آرماتور تیر‌ها اجرا می‌گردد.
4) قالب‌بندی و بتن‌ریزی دیوار حائل طبقه منفی یک
پس از اجرای آرماتور‌ها، دیوار حائل اجرا می‌شود. برای کاهش فشار بر رو این دیوار‌ها، قلاب‌هایی بر روی ستون نصب می‌کنند تا بتوانند دستک‌ها را رد کنند. با این کار دیوار حمایت می‌شود و از انتقال فشار‌های اضافی بر روی آن جلوگیری می‌شود. در این مرحله برای این که قالب‌های دیوار حائل بر روی تیر قرار بگیرد، درون آن را با خاک پر می‌کنند. پس از اجرای خاکبرداری طبقه زیرین، خاک درون قالب‌ها خارج شده و عملیات بتن‌ریزی آغاز می‌گردد.
5) خاکبرداری تا تراز طبقه منفی دو به علاوه ارتفاع تیر پایین دیوار
در این مرحله نیز به اندازه یک طبقه به اضافه ارتفاع تیر خاکبرداری کنند تا دیوار‌های حائل طبقات بالایی معلق شوند. پس از آن سطح خاکبرداری شده را صاف کرده و اجرای بتن مگر آغاز می‌شود.
8) اجرای دال کف طبقه منفی یک و بتن‌ریزی همزمان تیر
حال زمان آن رسیده است که دال کف طبقه منفی یک اجرا شود. این فرآیند همزمان با تیر بتن‌ریزی شده و تا فونداسیون ادامه می‌یابد.
مقایسه روش تاپ دان با دیگر روش‌های پایدارسازی گود
روش تاپ داون در کنار شباهت‌هایی که با دیگر روش‌های پایدارسازی گود دارند، تفاوت‌هایی نیز میان آن‌ها وجود دارد که در ادامه با آن‌ها بیش‌تر آشنا خواهیم شد:
- این روش نیازی به اخذ رضایت مالکین ساختمان‌های مجاور ندارد اما در بسیاری از روش‌های پایدارسازی مانند انکراژ باید رضایت مالکین را جلب کنید.
- این روش نسبت به سازه نگهبان خرپایی به فضای بسیار کم‌تری احتیاج دارد.
- سرعت اجرای این روش بسیار زیاد است و به طور همزمان می‌توان طبقات بالاتر و پایین‌تر از همکف را به صورت همزمان اجرا کرد.
- این روش نسبت به دیگر روش‌ها تحت تأثیر آب و هوا قرار نمی‌گیرد و در روز‌های برفی و بارانی نیز می‌توان کار را ادامه داد.
- در این روش از ستون به عنوان مهار استفاه می‌کنند و نیازی به سولجر‌های موقت ندارد.
- این روش بر خلاف بسیاری از روش‌های پایدارسازی برای متراژ‌های بالا و پروژه‌های عظیم قابل اجرا می‌باشد.
چرا روش اجرای معکوس یا تاپ داون موجب افزایش سرعت ساخت سازه می‌شود؟
روش تاپ داون یکی از بهترین روش‌ها برای اجری سازه می‌باشد. این روش می‌تواند در افزایش سرعت کار بسیار مؤثر باشد و شرایطی فراهم کند که در کوتاه‌ترین زمان ممکن سازه‌ها اجرا شوند. علت سرعت بالا در این روش به این مسأله مربوط می‌شود که می‌توان ساخت قسمت‌های بالای طبقه هم کف و طبقه‌های زیرین آن را به صورت هم زمان انجام داد.
آیا هر کسی می‌تواند سازه را به روش تاپ داون یا معکوس اجرا کند؟
البته که همه افراد قادر به انجام این کار نمی‌باشند. برای اجرای این روش به نیرو‌های متخصص احتیاج دارید که بتوانند همه مراحل با استفاده از قانون و مقررات خاصی انجام دهند. اجرای این کار توسط افراد ناشی و یا تازه کار می‌تواند سازه‌هایی بسیار ناپایدار و سست ایجاد کند که سبب افزایش خطرات جانی و مالی خواهد شد. یکی از بهترین کار‌ها این است که از هلدینگ ساختمانی سپنتا کمک بگیرید. این شرکت با استفاده از نیرو‌هایی مجرب و کارآزموده به ساخت انواع سازه‌ها از این روش مشغول است و می‌تواند شما را در این امر یاری دهد.
نتیجه‌گیری: اصول تاپ دان
یکی از برترین و مدرن‌ترین روش‌ها در گودبرداری و ساخت سازه، تاپ داون است. این روش کمی نسبت به بقیه روش‌ها سخت می‌باشد اما می‌تواند بسیاری از هزینه‌ها را کاهش دهد و اجرای کار با سرعت بسیار بالایی انجام گیرد. در این روش ابتدا طبقه هم کف ساخته می‌شود و سپس طبقه‌های زیرین آن اجرا می‌شوند و در انتهای به ساخت فونداسیون می‌رسیم. از مزیت‌های برجسته این روش می‌توان به این قابلیت اشاره کرد که پیمانکار می‌تواند به طور همزمان طبقه‌های بالایی و زیرین طبقه هم کف را اجرا کند و این امر سرعت ساخت را به شدت افزایش می‌دهد.
