کلاهبرداری مشارکت در ساخت | ساختن یا باختن؟

این روزها همانقدر که بازار مشارکت در ساخت گرم است، کلاهبرداری و خسارات ناشی از آن هم بسیار گزارش می‌شود. اگر به عنوان سازنده و یا مالک با قوانین مشارکت در ساخت آشنایی نداشته باشید، به راحتی هنگام تنظیم قرارداد مشارکت اشتباهاتی را مرتکب می‌شوید که پیامدی جز باخت به جای برد برای شما به همراه نخواهد داشت.
در ان مقاله، متخصان ما در هلدینگ ساختمانی سپنتا شما را با زوایای مختلف کلاهبرداری مشارکت در ساخت، راه‌های جلوگیری از آن و … آشنا خواهند کرد. با ما همراه باشید.

کلاهبرداری مشارکت در ساخت چگونه اتفاق می‌افتد؟

مشارکت در ساخت نوعی قرارداد حقوقی است که در آن مالک زمین متعهد میگردد که در قبال قرار دادن زمینش در اختیار فردی دیگر به عنوان سرمایه گذار یا سازنده، در سود نهایی تکمیل پروژه شریک شوند. بنابراین دقت نکردن به برخی نکات مهم در این قرارداد منجر به کلاهبرداری مشارکت در ساخت شده و به ضرر یکی از طرفین تمام خواهد شد.

 عدم آگاهی و بی اطلاعی طرفین از قوانین حقوقی مهمترین و رایج‌ترین دلیل کلاهبرداری‌ها در زمینه ساخت و ساز است.

کلاهبرداری مشارکت در ساخت ممکن است از طرف سازنده و یا مالک صورت گیرد؛ که در ادامه به بررسی این دو مورد و راه‌های جلوگیری از آن می‌پردازیم.

1. کلاهبرداری سازنده

• در موارد بسیاری دیده شده که فردی خودش را به عنوان سازنده جا میزند و ساختمان یا پروژه‌ای را که به وی تعلق ندارد، به عنوان نمونه کار معرفی می‌کند. 
• یکی دیگر از موارد بسیار رایج در بحث کلاهبرداری مشارکت در ساخت از سمت سازنده، پیش فروش است. تنظیم یک قرارداد همه‌ جانبه مانع از این می‌شود که سازنده سهم خود و مالک را پیش‌فروش کند.
• استفاده از یک داور آشنا که از سمت سازنده تعیین می‌شود، با اینکه غیرقانونی نیست اما امری غیراخلاقی است؛ چراکه در اکثر موارد رای وی مشخص است.
• مورد دیگر وعده وعیدهای سازنده مبنی بر طبقه اضافه، تراکم اضافه، اخذ متراژ تجاری غیر مجاز و … است که با این وعده‌ها، مالک را فریب داده و به هیچ کدام از تعهدات خود نیز عمل نمی‌کند.

2. کلاهبرداری مالک

• انعقاد دو قرارداد با سازندگان مختف؛ ممکن است مالک با وجود اینکه با یک سازنده قرارداد مشارکت در ساخت را منعقد کرده‌است، با سازنده دیگری نیز وارد مذاکره شده و قرارداد ببندد.
• مسئله پیش‌فروش ممکن است از سمت مالک نیز باشد؛ به ان ترتیب که بدون اطلاع سازنده سهم خود را پیش فروش کند.
• فروش کل عرصه بدون اطلاع به سازنده، یکی دیگر از موارد کلاهبرداری مشارکت در سخت است.

چند نمونه کلاهبرداری مشارکت در ساخت

متاسفانه پونده های کلاه برداری در ایران برا ساخت و ساز بسیار متنع هستند و هر قرارداد با توجه به مولفه‌های خاص خود مورد سوء استفاده افراد کلاهبردار واق م‌یشود. چند نمونه از این کلاهبرداریها به این شرحند:

• فریب مالک در امضای قرارداد

  سازنده با همکاری یک بنگاه آشنا، قرارداد را به گونه ای تنظیم میکنند که به ضرر مالک است و با ترفنهایی مثل تایپ ریز مفاد، تعیین صاحب بنگاه به عنوان داور و … مالک را فریب می‌دهند. 

•  دعوای سوری توسط سازنده

  سازنده پس از اخذ پروانه ساختمانی کار را شروع می کند و پس از اجرای فونداسیون و همزمان با مطالبه یکی از صاحبان زمین در خصوص باقیمانده مبلغ بلاعوض، معترض می شود و می گوید قیمت مصالح بالا رفته و من از عهده کار بر نمی آیم و تقاضای فسخ قرارداد را دارم و با این دعوای سوری کاری می کند که یک جلسه دیگر همگی جهت داوری در بنگاه دور هم جمع شوند.

• تعویض قرارداد توسط بنگاه

• مالک با پرداخت پول از بنگاه می خوهد تا یک صورتجلسه سازش تهیه کند و با ترفندی امضای مالک را برای تمام صفحات بگیرد.

نکات جلوگیری کلاهبرداری مشارکت در ساخت

• نکته مهم برای جلوگیری از کلاهبرداری مشارکت در ساخت این است که افرادی که خودشان اطلاعات دقیقی در این زمینه ندارند، حتمام قرارداد مشارکت در ساخت را نزد افرادی که با مسائل حقوقی و قانونی آشنایی دارند، تنظیم کنند.
• در انتخاب بنگاه هوشیار باشید؛ بسیاری از این افراد خود مقدمات کلاهبرداری را ایجاد می کنند.
• در ابتدای کار، هویت سازندگان را بر اساس اسناد شناسنامه ای و معتبر احراز نموده و حتما سوابق کاری و تخصصی آنان را نیز بررسی کنید و ترجیحا از کسانی استفاده نمائید که دارای صلاحیت فنی معتبر از مراجع ذیصلاح باشند مانند اعضای نظام مهندسی. به این ترتیب حتی در صورت بروز اختلافی فی مابین سازنده و مالک، میتوانید از طریق مراجع صنفی اقدام کرده و متضرر نشوید. 
• یکی از ارکان قرارداد که باید به طور دقیق در قرارداد ذکر شود، موضوع قرارداد است. این مورد هر چه ریزتر و جزئی تر باشد، محل اختلاف را در آینده کمتر خواهد کرد. پیشنهاد ما این است که حتی از جزئیاتی مثل لیست متریال مشارکت در ساخت را به عنوان ضمیمه قرارداد و جزء لاینفک آن در قرارداد منظور نمود.
•  اقداماتی که قرار است توسط سازنده در قالب موضوع قرارداد انجام شود مشخص گردد و برای هر مرحله دوره زمانی معینی تعریف شود و همینطور ضمانت اجرائی نیز برای تخطی سازنده از این دوره زمانی پیش بینی گردد.

داوری در مشارکت در ساخت

داوری در مشارکت در ساخت یکی از کلاهبرداری های رایج در ساخت و ساز محسوب میشود. متاسفانه بسیاری از مالکین نسبت به این مساله اشراف و آگاهی ندارند و در اغلب موارد داوری را به یک بنگاه املاک می سپارند. ایراد این انتخاب در داوری، این است که در صورت بروز هرگونه اختلافی طرفین حق مراجعه به مراجع قضایی را نخواهند داشت.

نکته: بحث داوری در مشارکت در ساخت، در اصل کار درست و مطلوبی است اما به شرط اینکه داور فردی متخصص و کاملا بی طرف و از همه بهتر کارشناس دادگستری باشد.

قرارداد جامع و حرفه ای مشارکت در ساخت

قطعی‌ترین راه مبارزه با کلاهبرداری مشارکت در ساخت، تنظیم یک قرارداد جامع و حرفه ای است که در مقاله مشارکت در ساخت تهران به آن پرداختیم.

در سال‌های اخیر و با توجه به نوسانات اقتصادی در کشور، مشارکت در ساخت یکی از سودآورترین قراردادهاست. اما در نظر داشته باشید، تنها تنظیم قراردادهایی صحیح و بی عیب و نقص میتواند سود دهی و نفع شما را تضمین نماید.
در این مقاله سعی کردیم با بررسی انواع کلاهبرداری مشارکت در ساخت و راه‌های جلوگیری از آن، گامی در جهت آگاهی طرفین قرارداد برداریم تا با بالا بردن اطلاعات خود جلوی این اتفاقات را بگیرند.  اگر شما هم تجربه‌ای در این زمینه دارید، لطفا درقسمت دیدگاه مطرح نمایید.