در گودبرداری، یکی از مراحل کلیدی در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی است که اجرای صحیح آن، نقش مستقیم در ایمنی سازه‌های مجاور و دوام پروژه دارد. در این میان، زهکشی (Drainage) و آب‌بندی (Waterproofing) دو عامل حیاتی در کنترل آب‌های زیرزمینی و جلوگیری از نشت رطوبت به سازه‌های زیرسطحی محسوب می‌شوند. بی‌توجهی به این دو فرآیند، موجب افزایش فشار هیدرواستاتیکی، کاهش پایداری دیواره‌ها، فرسایش خاک و تخریب سازه زیرزمین می‌شود. هلدینگ ساختمانی سپنتا با بهره‌گیری از تجربه و تخصص در پروژه‌های بزرگ عمرانی، اجرای دقیق زهکشی و آب بندی را در گودبرداری‌ها تضمین می‌کند تا ایمنی و دوام سازه‌های زیرزمینی به حداکثر برسد.
۱. اهمیت زهکشی در گودبرداری
زهکشی به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که با هدف جمع‌آوری و هدایت آب‌های سطحی یا زیرزمینی از محدوده گود انجام می‌شود. کنترل سطح ایستابی (Water Table) از طریق زهکشی مناسب، موجب کاهش فشار جانبی خاک و جلوگیری از لغزش دیواره‌ها می‌شود.
انواع روش‌های زهکشی:
- زهکشی سطحی: شامل ایجاد کانال‌ها، شیب‌بندی و هدایت آب‌های باران و روان‌آب به خارج از گود.
- زهکشی عمقی: شامل استفاده از چاه‌های زهکشی، پمپ‌های کف‌کش و سیستم‌های لوله‌گذاری نفوذپذیر (مانند لوله‌های پلی‌اتیلن مشبک).
- Well Point System: یکی از روش‌های تخصصی در پروژه‌های بزرگ عمرانی برای کنترل آب زیرزمینی.
برای آشنایی با آزمون‌های کنترل کیفیت خاک در پروژه‌های گودبرداری، مطالعه مقاله‌ی آزمایش خاک توصیه می‌شود.
۲. آب بندی در گودبرداری؛ ضرورت و روش‌ها
آب بندی یا Waterproofing، به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که مانع نفوذ آب به داخل سازه‌های زیرزمینی (نظیر فونداسیون، دیوارهای حائل یا زیرزمین) می‌شود. هدف از آب بندی، حفظ پایداری بتن و جلوگیری از خوردگی آرماتورها و افت مقاومت مکانیکی در برابر رطوبت است.
روش‌های متداول آب بندی
- استفاده از ورق‌های ژئوممبران (Geomembrane) یا ژئوتکستایل : جهت ایجاد لایه عایق میان خاک و سازه.
- بتن آب بند (Waterproof Concrete): بتن‌هایی با نسبت آب به سیمان کنترل‌شده و افزودنی‌های کریستال‌ساز.
- عایق‌کاری قیری و پلیمری: استفاده از مواد پلیمری نظیر پلی‌یورتان و اپوکسی در سطوح خارجی دیواره گود.
برای آشنایی بیشتر با نقش مواد ساختمانی و تست مقاومت، پیشنهاد می‌شود مقاله تست جوش (افزایش جوش و پوک جوش) را مطالعه کنید.
۳. طراحی و نظارت بر سیستم زهکشی و آب‌بندی
در پروژه‌های بزرگ، طراحی سیستم زهکشی و آب‌بندی نیازمند بررسی‌های ژئوتکنیکی دقیق است. این بررسی‌ها شامل آزمایش نفوذپذیری خاک، تعیین سطح آب زیرزمینی و تحلیل فشارهای جانبی است.
- مرحله طراحی: انتخاب روش مناسب بر اساس نوع خاک و عمق گود
- مرحله اجرا: استفاده از پیمانکاران تخصصی در اجرای عایق‌ها و نصب سیستم‌های زهکشی
- مرحله نظارت: کنترل عملکرد سیستم در زمان بارندگی و پس از پایان گودبرداری
در این زمینه، بخش طراحی و نظارت از خدمات مشاوره مهندسی شرکت سپنتا، اطلاعات کاملی در اختیار کارفرمایان قرار می‌دهد.
۴. چالش‌های اجرایی در پروژه‌های شهری
در پروژه‌های شهری، چالش‌هایی چون نفوذ آب‌های سطحی ناشی از بارش، وجود لایه‌های رسی کم‌نفوذ، مجاورت با فونداسیون ساختمان‌های مجاور و محدودیت فضا برای اجرای زهکشی وجود دارد.
در چنین مواردی، استفاده از سیستم‌های ترکیبی زهکشی عمودی و افقی همراه با پوشش‌های چندلایه آب‌بندی توصیه می‌شود.
برای آشنایی با اصول اجرای دقیق سازه‌های زیرزمینی، استحکام‌سنجی سازه‌ها بخش خدمات مفید خواهد بود.
۵. ارتباط بین زهکشی و پایداری گود
نبود سیستم زهکشی مناسب باعث تجمع آب در پشت دیواره و افزایش فشار هیدرواستاتیکی می‌شود. این موضوع می‌تواند به لغزش دیواره‌ها یا تخریب فونداسیون مجاور منجر شود. در نتیجه، در طراحی مهندسی گودبرداری، زهکشی یکی از بخش‌های کلیدی در تحلیل پایداری دیواره (Slope Stability Analysis) محسوب می‌شود.
۶. استانداردها و ضوابط اجرایی
بر اساس ضوابط سازمان نظام مهندسی ساختمان و آیین‌نامه ۲۸۰۰، کنترل نفوذ آب زیرزمینی و طراحی سیستم زهکشی از الزامات مرحله گودبرداری است.
در این بخش، گزارش‌های ژئوتکنیک و مطالعات استحکام خاک باید قبل از شروع عملیات در اختیار ناظر پروژه قرار گیرد.
برای آشنایی بیشتر مطالعه پروانه ساختمانی با الزامات قانونی قبل از گودبرداری پیشنهاد می‌شود.
۷. نمونه پروژه‌ها و تجربیات اجرایی سپنتا
هلدینگ ساختمانی سپنتا با سابقه درخشان در اجرای پروژه‌های عمرانی، در پروژه‌های بازسازی ویلا، احداث سازه‌های زیرزمینی و ساخت ساختمان‌های مسکونی و اداری، از سیستم‌های ترکیبی زهکشی و آب بندی بهره می‌برد.
تجربه نشان داده است که طراحی دقیق و اجرای نظارت‌شده سیستم زهکشی، ضامن طول عمر و دوام سازه است.
جمع‌بندی
زهکشی و آب بندی، نه تنها بخشی از فرآیند گودبرداری هستند، بلکه نقش کلیدی در ایمنی، دوام و عملکرد سازه‌های زیرزمینی دارند. اجرای صحیح این دو مرحله، نیازمند تخصص فنی، استفاده از مصالح باکیفیت و نظارت مستمر مهندسان ژئوتکنیک است.
هلدینگ ساختمانی سپنتا با بهره‌گیری از متخصصان حوزه مشاوره و نظارت، اجرای پیمان، خدمات آزمایشگاهی و بازسازی سازه‌ها، آماده ارائه خدمات تخصصی در زمینه طراحی و اجرای سیستم‌های زهکشی و آب بندی گودبرداری می‌باشد.
برای مشاوره رایگان با واحد فنی سپنتا 66004175-021 تماس حاصل فرمایید.
کامنتی ثبت نشده است