انواع دیوار حائل و چگونگی انتخاب دیوار حائل

دیوار حائل یا دیوار نگهدارنده سازه ای دیواره ای است که در بسیاری از پروژه های عمرانی و ساختمانی استفاده می شود، در این مقاله شما با مفهوم دیوار حائل، کاربرد و انواع آن در آخر تفاوت دیوار حائل با دیگر سازه های نگهبان آشنا خواهید شد، پس با هلدینگ ساختمانی سپنتا همراه باشید.

دیوار حائل چیست؟

دیوار حائل درواقع یک نگهدارنده سازه ای است که در برابر فشار های جانبی خاک و مواد خاکی مقاومت بالایی دارد، در پروژه های ساختمانی می توان از این دیوار ها هم به صورت دائم و هم به صورت موقتی استفاده کرد، این نوع دیواره ها از مصالح گوناگونی ساخته شده اند که جنس بستگی به شرایط محیطی، برآورد هزینه و زمان طرح بستگی دارد.

انواع دیوار حائل

دیوار حائل وزنی (Gravity Retaining Wall)

دیوار حائل وزنی (Gravity Retaining Wall) از بتن، آجر مصالح بنایی، بلوک های حجمی بتنی و سنگ با ارتفاع 3 متری ساخته میشود،این نوع دیوار حایل مقاومت بسیار بالایی دارد و در پروژه هایی که بار پشت دیوار زیاد استفاده می شود. دیوار حائل وزنی یا “دیوار باریک” (Retaining Wall)، سازه‌ای است که به منظور حفظ تراز زمین در مناطق کوهستانی، ساخت و نصب می‌شود. این دیوار به صورت عمودی بر روی سطح زمین قرار گرفته و برای پایداری، باید به صورت مرحله‌ای ساخته شود.

این دیوار معمولاً از بلوک‌های سیمانی، سنگ، بتن، و یا مصالح دیگری ساخته می‌شود که وزن کافی برای مقاومت در برابر فشار خاک را دارند. این دیوارها به طور معمول در مناطقی که شیب زیادی دارند، برای پایدارسازی تراز زمین، استفاده می‌شوند.

چه مواردی می‌تواند باعث نیاز به دیوار حائل وزنی شود؟

دیوار حائل وزنی معمولاً در موارد زیر استفاده می‌شود:

1. در مناطق کوهستانی با شیب زیاد، به منظور حفظ تراز زمین و جلوگیری از ریزش خاک و سنگ.

2. در مناطقی که دارای سطح‌های مختلفی هستند و نیاز به ترازبندی دارند، مثل پارکینگ‌ها، فضاهای عمومی و حیاط‌ها.

3. در مناطقی که دارای شیب طولی هستند و نیاز به ایجاد پله و یا پله‌های پیچیده دارند.

4. در مناطقی که نیاز به ایجاد اراضی کشاورزی و یا فضای سبز دارند.

5. در مناطقی که نیاز به ساخت بناهایی با ارتفاع بالا دارند و نیاز به پایه‌های پایدار دارند.

6. در مناطقی که جریان آب و رودخانه‌ها به سمت خانه‌ها و بناها جاری است و نیاز به جلوگیری از آب و ورود مواد جامد به داخل بناها دارند.

برای هر کدام از این موارد، دیوار حائل وزنی می‌تواند یک راه حل مناسب برای حفظ تراز و پایداری منطقه باشد.

انواع دیوار حائل وزنی (Gravity Retaining Wall)

• دیوار حائل گهواره ای 
• دیوار حایل گابیون
• دیوار حائل مخزنی

دیوار حائل گهواره ای (Crib Retaining Wall)

دیوار حائل گهواره ای (Crib Retaining Wall) نوع دیگری از انواع دیوار حائل و وزنی (Gravity Retaining Wall) است، این نوع دیوار ها از چوب و فلز ساخته می شود و برای ساخت یک ساختار زهکشی آزاد درون آن ها را با سنگ های خرد شده ویا دیگر مواد درون آن ها را پر می کنند، مکان هایی مانند سازه ها و دامنه ها استفاده از این نوع دیوار مناسب نمی باشد.

دیوار حائل گهواره ای یا “دیوار حایل تو در تو” (Crib Retaining Wall)، نوعی دیوار حائل وزنی است که از انبوهی از بلوک‌های چوبی یا بتنی تشکیل شده و در قالب یک ساختار شبکه‌ای با هم تعامل دارند. این دیوار حائل معمولاً به منظور پشتیبانی تراز زمین در مناطق کوهستانی و همچنین جلوگیری از ریزش خاک و سنگ در مناطق شیبدار استفاده می‌شود.

این نوع دیوار حایل به صورت تو در تو ساخته می‌شود، به این صورت که یک بلوک به صورت افقی قرار داده می‌شود و بلوک‌های دیگر روی آن قرار می‌گیرند و به صورت ضریبی افزایش می‌یابند تا به شکل یک گهواره تشکیل شوند. هر بلوک درون گهواره با بلوک‌های دیگر با قفل‌های چوبی یا فلزی متصل می‌شود تا سازه به صورت متمرکز و پایدار باشد.

دیوار حائل گهواره ای از پایداری بالایی برخوردار است و می‌توان آن را در مناطقی با شیب زیاد و جلوگیری از ریزش خاک و سنگ، استفاده کرد. همچنین، نسبت به دیوار حائل سنگی و بلوکی، زمان اجرای کمتری دارد و از مواد اولیه کمتری برای ساخت استفاده می‌کند.

آیا دیوار حائل گهواره ای برای مناطق شهری مناسب است؟

دیوار حائل گهواره ای به طور عمومی برای مناطقی با شیب زیاد و جلوگیری از ریزش خاک و سنگ، مانند مناطق کوهستانی، بکار می‌رود. اما در برخی موارد خاص، می‌توان از این نوع دیوار حایل برای مناطق شهری نیز استفاده کرد.

با توجه به این که دیوار حائل گهواره ای از بلوک‌های چوبی یا بتنی ساخته می‌شود، می‌تواند یک راه حل مناسب برای حفظ تراز زمین و جلوگیری از ریزش خاک و سنگ در مناطق شهری باشد. بعضی از کاربردهای معمول این نوع دیوار حایل در شهرها، شامل موارد زیر می‌شود:

1. استفاده در پارک‌ها و فضاهای سبز برای ایجاد تراس‌هایی با شیب طولی.

2. استفاده در پایین‌ترین نقطه باغ‌ها و حیاط‌ها به عنوان دیوار حائل برای جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت به داخل بناها.

3. استفاده در کنار جاده‌ها و خیابان‌ها به منظور جلوگیری از ریزش خاک و سنگ به سمت جاده‌ها و خیابان‌ها.

در هر صورت، برای استفاده از دیوار حائل گهواره ای در مناطق شهری، باید شرایط و نیازهای محیطی را به دقت بررسی کرد و بهترین روش را برای حفظ تراز و پایداری محیط انتخاب کرد.

انواع دیوار حائل گهواره ای (Crib Retaining Wall)

• دیوارهای تقویت شده
• دیوار های نگهدارنده چوبی

دیوار حائل گابیون (Gabion Retaining Wall)

دیوار حایل گابیون (Gabion Retaining Wall) دومین نوع از انواع دیوار حائل وزنی (Gravity Retaining Wall) است که تشکیل شده اند از جعبه های مستطیلی چند سلولی، تورهای پلیمری، تسمه های فلزی گلوانیزه که درون ها به وسیله موادی مانند شن و ماسه درست پر می شوند، استفاده از این نوع دیوار در مکان هایی که شیبدار هست به جهت پایدار کردن آن سطح بسیار موثر است.

دیوار حائل گابیون یا “دیوار حائل سیمانی” (Gabion Retaining Wall)، نوعی دیوار حائل وزنی است که از جعبه‌های شبکه‌ای سیمانی تشکیل شده است. این جعبه‌ها از سیمان، فولاد و یا پلاستیک تهیه می‌شوند و در داخل آن‌ها سنگ‌های بزرگ، سنگ‌های کوچک و یا مصالح دیگری قرار می‌گیرد. سپس، این جعبه‌ها به صورت لایه‌ای در کنار هم قرار گرفته و به یکدیگر متصل می‌شوند تا دیوار حایل سیمانی تشکیل شود.

این نوع دیوار حائل به دلیل پایداری بالا و قابلیت تنظیم شکل و اندازه، برای محیط‌های مختلفی از جمله مناطق کوهستانی، بنادر، جاده‌ها، فضاهای عمومی و حیاط‌ها مناسب است. همچنین، دیوار حایل گابیون نسبت به دیوار حائل سنگی و بلوکی، زمان اجرای کمتری دارد و از مواد اولیه کمتری برای ساخت استفاده می‌کند.

در محیط‌های شهری، دیوار حائل گابیون می‌تواند به عنوان دیوار حائل برای پشتیبانی تراز زمین در اطراف جاده‌ها، پارک‌ها، فضاهای سبز و حیاط‌ها استفاده شود. همچنین، این دیوار حایل می‌تواند به عنوان دیوار حایل برای جلوگیری از ریزش خاک و سنگ در منازل اطراف جاده‌ها و خیابان‌ها نیز مورد استفاده قرار گیرد.

دیوار حایل گابیون از طریق ایجاد تراز در مناطق شیبدار، جلوگیری از ریزش خاک و سنگ، حفظ تراز زمین و ایجاد فضای سبز در مناطقی که احتیاج به آن دارند، می‌تواند مفید باشد.

دیوار حایل طره ای (Cantilever Retaining Wall)

دیوار های حائل طره ای (Cantilever Retaining Wall) از اسلب ساقه با پایه بتن مسلح و بتن دیوار پیش ساخته می شود، این نوع دیوار رایج ترین نوع نسبت به انواع دیگر دیوار های حائل است، این نوع دیوار عموما به شکل T یا L در کارگاه ویا در محل ساخته می شود و تا محل مورد نظر حمل می شود، ویژگی که این نوع دیوار را با دیگر نوع های دیگر دیوار های وزنی متمایز کرده است مصرف بتن در آن است این نوع دیوار نسبت به دیوار های حاول وزنی بتن کمتری مصرف می کنند ولی در طراحی و ساخت آن ها باید دقت نمود.

انواع دیوار حائل طره ای (Cantilever Retaining Wall)

• دیوار حایل طره ای جلوبند دار

• دیوار حایل طره ای پشت بند دار

انواع دیوار حائل طره ای  در چه مکان هایی می توان استفاده کرد؟

1. امکان اجرای پشت بندها به درون خاکریز وجود داشته باشد
2. در مکان هایی که ارتفاع دیوار 8 تا 12 متر باشد
3. فشار جانبی خاک زیاد باشد

دیوار حائل سپری (Sheet-pile Retaining wall)

دیوار حایل سپری (Sheet-pile Retaining wall) دیواری است که به آن ها دیوار ستون دار گفته می شود، این نوع دیوار ها به وسیله شمع های بتنی که در عمق زمین فرو برده می شود تقویت می شوند و به خاطر همین باعث افزایش مقاومت در برابر نیروهای وارده می شود، این نوع دیوار هم میتوان به صورت دائم و هم به صورت موقت اجرا و استفاده کرد.

دیوار های شمع ورق نوع دیگری از نوع دیوار های حائل سپری هستند که با استفاده از ورق های فولادی در یک شیب تا عمق تعیین شده فرو برده می شود، این نوع دیوار حایل مقاومت کم در برابر فشار های بالا دارد و استفاده آن در مکان هایی که فشار خاک به دیوار زیاد است توصیه نمی شود.

دیوار حائل سپری مهار شده(Anchored Sheet-pile Retaining wall)

دیوار های حائل سپری مهار شده یک نوع دیوار نگهدارنده هستند که به وسیله سیم های کابلی در داخل زمین قرار میگیرند، از این نوع دیوار در مکان هایی که فضا محدود باشد یا نیاز به دیوار نگهدارنده نازک باشد استفاده می شود و یکی از مقاوم ترین دیوار حایل می باشد.

دیوارهای حائل میخکوب شده (MSE)

دیوار حایل میخکوب شده برگرفته از Mechanically Stabilized Earth Retaining wall است که به اختصار به آن MSE گویند گفته می شود، این نوع دیوار یکی از اقتصادی ترین و متداول ترین دیوار های حائل می باشد، اجرای این نوع دیوار با استفاده از تقویت کننده هایی مانند نوار های فلزی و مش های پلاستیکی توسط پر کننده هایی که به آن گرانول گویند، انجام می شود، اجزای دیوار های حائل میخکوب (MSE) شامل پانل، بلوک بتنی و دیوار ه های موقتی که در زمین نصب می شوند می باشد.

انتخاب دیوار حائل مناسب

انتخاب دیوار حائل مناسب بستگی به عوامل زیادی دارد که در ادامه به چند مورد از آن می پردازیم:

• ارتفاع متوسط دیوار با توجه به ارتفاع خاکریز و شیب
• مساحت دیوار
• موقعیت شیب یا برش مورد نظر
• موقعیت محل احداث دیوار نسبت به سازه های مجاور
• جنس خاکریز پشت دیوار
• موقت و دائمی بودن دیوار
• میزان زلزله در محل اجرا
• نوع وسایل و ابزار های موجود برای ساخت و ساز
• اهمیت پروژه
• نمای دیوار
• فضای موجود برای ساخت و ساز
• نوع و مقدار بارگذاری خارجی ناشی از سربار ها 
• موقعیت سطح آب زیرزمینی، نوسانات آن، شرایط جزر و مد آب در مجاورت دیوار
• تغییرات امتداد دیوار در جهت های افقی و عمودی
• مکان اجرای پروژه
• آیین نامه یا دستور العمل طراحی و اجرا
• مقدار سرمایه گذاری برای پروژها
• اثرات جابه جایی دیوار های بر سازه های مجاور

هلدینگ ساختمانی سپنتا با ارائه خدمات فنی و مهندسی و اجرای بیش 50 پروژه ساختنمانی در این مقاله سعی نمود که شما مهندسان و کاربران عزیز را با کاربرد دیوار حائل و انواع آن آشنا سازد برای کسب اطلاعات بیشتر و یا مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید.